Lignelsen om sædemanden
The Parable of the Sower
Matt. 13 1-23
In illo die exiens Iesus de domo sedebat secus mare. Et congregatae sunt ad eum turbae multae, ita ut in naviculam ascendens sederet; et omnis turba stabat in litore, et locutus est eis multa in parabolis dicens: »Ecce exiit qui seminat, seminare. Et dum seminat, quaedam ceciderunt secus viam, et venerunt volucres caeli, et comederunt ea. Alia autem ceciderunt in petrosa, ubi non habebant terram multam, et continuo exorta sunt, quia non habebant altitudinem terrae. Sole autem orto aestuaverunt, et quia non habebant radicem, aruerunt.
Alia autem ceciderunt in spinas, et creverunt spinae et suffocaverunt ea. Alia autem ceciderunt in terram bonam et dabant fructum, aliud centesimum, aliud sexagesimum, aliud trigesimum. Qui habet aures audiendi, audiat.
Et accedentes discipuli dixerunt ei: »Quare in parabolis loqueris ei?« Qui respondens ait illis: »Quia vobis datum est nosse mysteria regni caelorum; illis autem non est datum. Qui enim habet, dabitur ei, et abundabit; qui autem non habet, èt quod habet auferetur ab eo. Ideo in parabolis loquor eis, quia videntes non vident, et audientes non audiunt, neque intelligunt. Et adimpletur in eis prophetia Isaeae dicentis:
Auditu audietis, et non intelligetis;
 et videntes videbitis, et non videbitis.
Incrassatum est enim cor populi huius,
 et auribus graviter audierunt,
et oculos suos clauserunt,
 nequando videant oculis,
et auribus audiant,
 et corde intelligant, et convertantur,
et sanem eos.
Vestri autem beati oculi, quia vident, et aures vestrae, quia audiunt. Amen quippe dico vobis, quia multi prophetae et iusti cupierunt videre, quae videtis, et non viderunt; et audire, quae auditis, et non audierunt. Vos ergo audite parabolam seminantis. Omnis, qui audit verbum regni et non intelligit, venit malus, et rapit, quod seminatum est in corde eius; hic est, qui secus viam seminatus est. Qui autem super petrosa seminatus est, hic est, qui verbum audit, et continuo cum gaudio accipit illud; non habet autem in se radicem, sed est temporalis. Facta autem tribulatione et persecutione propter verbum, continuo scandalizatur. Qui autem seminatus est in spinis, hic est, qui verbum audit, et solicitudo saeculi istius, et fallacia divitiarum suffocat verbum, et sine fructu efficitur. Qui vero in terram bonam seminatus est, hic est qui audit verbum, et intelligit, et fructum affert, et facit aliud quidem centesimum, aliud autem sexagesimum, aliud vero trigesimum.

secus = secundum præp m akk ved
mare n3 hav
congrego 1 samler (i flok)
navicula f1 båd
ascendo di sum 3 går om bord (i)
litus oris n3 bred, kyst
parabola f1 lignelse
semino 1 sår
cado cecidi casum 3 falder
volucris f3 fugl (o.a. vingede væsner)
petrosa n2 plur tantum klippegrund
continuo adv straks derpå
exorior ortus 4 dep kommer frem
altitudo f3 dybde
sol solis m3 sol
(ex)aestuo 1 er hed, »svides«
(ex)areo arui — 2 er tør/udtørret, »visner«
spina f1 torn; tornekrat, tidsel
cresco crevi cretum 3 vokser
suffoco 1 kvæler
centesimus 100.
sexagesimus 60.
trigesimus 30. — ordenstal anvendt i stedet for distributivtal i betydn.: 100-fold, 60-fold, 30-fold
accedo cessi cessum 3 kommer til, kommer hid
nosse = novisse: nosco lærer at kende, novi kender, notum kendt 3 (novisse perf infinitiv)
mysterium n2 hemmelighed
abundo 1, strømmer over, er i overflod
aufero abstuli ablatum 3 bærer bort, fjerner
ideo adv derfor, af den grund
adimpleo evi etum 2 opfylder; fuldender
incrasso 1 fortykker; gør hård / ligegyldig
cor cordis n3 hjerte
claudo clausi clausum 3 lukker
nequando = ne quando for at ikke nogensinde
sano 1 helbreder
amen (indecl., fra hebræisk) det ske! (konjunktiv); sandelig
quippe adv naturligvis
seminantis (gen. af seminans sående) om sædemanden (egl. findes også glosen seminator)
malus m2 den onde, djævelen
rapio rapui raptum 3 raner, fjerner
gaudium n2 glæde
temporalis adj tidsmæssig, „tidsbegrænset”
tribulatio f3 nød, bedrøvelse, trængsel
persecutio f3 forfølgelse
scandalizo 1 giver ærgrelse
solicitudo f3 bekymring, ængstelse
saeculum n2 tid, tidsalder
fallacia fl bedrageri, svig
suffocat kvæler - forventes kunne suffocant; både solicitudo og fallacia er subjekter!
efficio feci fectum 3 danner, skaber

Marc. 4 1-20
Et iterum coepit docere ad mare, et congregata est ad eum turba multa, ita ut in navem ascendens sederet in mari, et omnis turba circa mare super terram erat; et docebat eos in parabolis multa, et dicebat illis in doctrina sua: „Audite! Ecce exiit seminans ad seminandum. Et dum seminat, aliud cecidit circa viam, et venerunt volucres caeli et comederunt illud. Aliud vero cecidit super petrosa, ubi non habuit terram multam; et statim exortum est, quoniain non habebat altitudinem terrae; et quando exortus est sol, exaestuavit; et eo quod non habebat radicem, exaruit. Et aliud cecidit in spinas; et ascenderunt spinae et suffocaverunt illud, et fructum non dedit. Et aliud cecidit in terram bonam et dabat fructum ascendentem et crescentem, et afferebat unum triginta, unum sexaginta, et unum centlim. Et dicebat: Qui habet aures audiendi, audiat.
Et cum esset singularis, interrogaverunt eum hi, qui cum eo erant cum duodecim, parabolas. Et dicebat eis: Vobis datum est novisse mysterium regni Dei. Illis autem, qui foris sunt, in parabolis omnia fiunt, ut videntes videant, et non videant, et audientes audiant, et non intelligant, ne quando convertantur, et dimittantur eis peccata.”
Et ait illis: „Nescitis parabolam hanc? Et quomodo omnes parabolas cognoscetis? Qui seminat, verbum seminat. Hi autem sunt, qui circa viam, ubi seminatur verbum, et cum audierint, confestim venit satanas, et aufert verbum, quod seminatum est in corda eorum. Et hi sunt similiter, qui super petrosa seminantur, qui cum audierint verbum, statim cum gaudio accipiunt illud; et non habent radicem in se, sed temporales sunt. Deinde orta tribulatione et persecutione propter verbum confestim scandalizantur. Et alii sunt, qui in spinis seminantur; hi sunt, qui verbum audiunt, et aerumnae saeculi et deceptio divitiarum et circa reliqua concupiscentiae introeuntes suffocant verbum, et sine fructu efficitur. Et hi sunt, qui super terram bonam seminati sunt, qui audiunt verbum et suscipiunt et fructificant, unum triginta, unum sexaginta et unum centum.”

doctrina f1 undervisning
comedo edi esum 3 opæder
vero men (efterstillet ligesom tysk aber)
quoniam eftersom
ascendo di sum 3 kommer op
dimitto misi missum 3 sender bort
peccatum n2 forseelse, synd
satanas m1 (gr. bøjn. : as an ae ae a, i, vok a — ae as arum is is) satan, djævelen
similiter adv ligeledes, ligesådan
aerumna fl kummer, besvær
deceptio f3 bedrag
divitiae fl plur rigdom(me)
concupiscentia fl begær
suscipio cepi ceptum 3 optager; anerkender
fructifico 1 bærer frugt

Luc. 8 4-15
Cum autem turba plurima conveniret, et de civitatibus properarent ad eum, dixit per similitudinem: „Exiit qui seminat seminare semen suum, et dum seminat, aliud cecidit secus viam et conculcatum est, et volucres caeli comederunt illud. Et aliud cecidit supra petram; et natum aruit, quia non habebat humorem. Et aliud cecidit inter spinas, et simul exortae spinae suffocaverunt illud. Et aliud cecidit in terram bonam; et ortum fecit fructum centuplum. Haec dicens clamabat: Qui habet aures audiendi, audiat. Interrogabant autem eum discipuli eius, quae esset haec parabola. Quibus ipse dixit: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, ceteris autem in parabolis: ut videntes non videant, et audientes non intelligant. Est autem haec parabola: Semen est verbum Dei. Qui autem secus viam, hi sunt qui audiunt; deinde venit diabolus et tollit verbum de corde eorum, ne credentes salvi fiant. Nam qui supra petram, qui cum audierint, cum gaudio suscipiunt verbum; et hi radices non habent; qui ad tempus credunt et in tempore tentationis recedunt. Quod autem in spinas cecidit, hi sunt, qui audierunt, et a solicitudinibus et divitiis et voluptatibus vitae euntes, suffocantur, et non referunt fructum. Quod autem in bonam terram, hi sunt, qui in corde bono et optimo audientes verbum retinent et fructum afferunt in patientia.”

civitas f3 by(-stat)
propero 1 iler
similitudo f3 lignelse
conculco 1 træder ned
petra f1 sten, klippe
natum n2 (af: nascor) afgrøde (nyfremspiret)
humor f3 væde
centuplus adj hundredfold
semen n3 sæd
diabolus m2 djævelen
tollo sustuli sublatum 3 løfter op, fjerner
salvus adj frelst, velbeholden
tentatio f3 fristelse
recedo cessi cessum 3 trækker mig tilbage
voluptas f3 nydelse, fornøjelse
retineo tinui tentum 2 bevarer, beholder
affero attuli allatum 3 bringer, bærer
patientia fl tålmodighed, udholdenhed

Alfabetisk glossar
Grammatiske bemærkninger